Hastalıklarla baş etmenin en kolay ve ucuz yolu, hastalığa yakalanmadan önce gerekli önlemlerin alınmasıdır. Bu alanda yapılan çalışmalara koruyucu tıp çalışmaları denilmektedir.
Koruyucu tıp; hastalığın nasıl başladığı ya da kişileri nasıl hasta ettiğine göre koruma mekanizması geliştirilerek, bilinen veya yeni yöntemlerle epidemiyoloji bilimi çerçevesinde faaliyetlerini sürdürmektedir.
Koruyucu tıbbın temel enstrümanı olan epidemiyoloji; bir hastalık veya tehlikenin nedenlerinin, bağlantılı olduğu durumların etkilediği birey veya çevre koşullarının tanımlamasını, dağılımını, sıklığını inceleyen bilim dalıdır.
Koruyucu Hekimlik Uygulamaları, bir hastalığın kişi veya toplumda hangi aşamada olursa olsun ilerlemesinin(progresyon) durdurulmasını amaçlar. Bu alanda yürütülen çalışmalar, çevreye yönelik ve insana yönelik olmak üzere ikiye ayrılırlar. Çevreye yönelik uygulamalar sağlık çalışanlarının yanında kimyager, mühendis, veteriner gibi mesleklerle birlikte yürütülürken; insana yönelik koruyucu hekimlik uygulamaları temelinde hekimin bulunduğu tüm sağlık çalışanları ile birlikte sunulan koruyucu sağlık hizmetleridir.
Kişiye yönelmiş koruyucu hekimlik hizmetlerine gelince; bu hizmetler aşağıda belirtilen 4 grupta toplanır:
a-Duyarlı kişilerin aşılanması,
b-Kişilerin uygun beslenmelerini sağlama,
c-Sağlam kişilerin, erken teşhis amacıyla, periyodik muayenesi, genel taramalar
d-Kişilerin sağlık konusunda eğitilmeleri.
Günümüzde koruyucu sağlık hizmetlerinin çoğu birinci basamak sağlık çalışanları tarafından sağlanmaktadır. Birinci basamak sağlık çalışanları hasta, sağlıklı ve risk grubunda olan ve hizmete ulaşmak isteyen bireylerin ücretsiz şekilde başvurabildiği ve aile hekimliklerinden okul aşılamalarına, evde sağlık hizmeti sunumundan beslenme danışmanlığına kadar uzanan geniş yelpazede hizmetlerini sunmaktadırlar.
Halk Sağlığı Kurumumuz tarafından sunulan koruyucu sağlık hizmetleri aşağıdaki gibidir:
-Sağlıklı ve Dengeli Beslenme
-Kronik Hastalıkların takibi ve ilaçların düzenlenmesi
-Sağlık eğitimleri ile sağlık bilgisinin arttırılması
-Doğru el yıkama, Akılcı antibiyotik gibi konularda bilinçlendirme çalışmaları
-Aile Planlaması
-Kanser Erken Teşhis ve Tedaviye yönlendirme
-Genetik Danışmanlık
-Ağız-Diş taramaları ve flor-vernik uygulanması
-Gebe,bebek, lohusa takipleri
-Bağışıklama programları
-Okul aşılamaları
-Yenidoğan Tarama programları
-İlkokul 1.sınıflarda İşitme Sağlığı Taramaları
-İş sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri
-Çevre Sağlığı numune takipleri
-Bağımlılık rehabilitasyon destekleri
-Bulaşıcı hastalıkların ve salgınların takibi
-Psikososyal uyum danışmanlık hizmetleri